Nie zawsze. Ludzie często używają słowa „przygnębiony” w znaczeniu odczuwania smutku lub stresu w normalnych granicach doświadczenia życiowego i na ogół nie oznacza to choroby.

Nastrój człowieka z zasady zmienia się w reakcji na codzienne wydarzenia i zwykle waha się od lekko smutnego do lekko szczęśliwego. W depresji nastrój stale utrzymuje się poniżej zwyczajowego zakresu. W przypadku depresji klinicznej określone objawy, takie jak obniżony nastrój, utrata zainteresowania lub przyjemności oraz zmniejszenie popędu psychomotorycznego lub energii muszą być obecne przez okres co najmniej dwóch tygodni.

Depresja ma wiele przyczyn: do rozwoju depresji przyczynia się kombinacja czynników psychologicznych, biologicznych i społecznych. Biologiczne czynniki ryzyka obejmują dziedziczenie genetyczne, układ odpornościowy, hormony i neuroprzekaźniki w organizmie. Pewne cechy osobowości mogą również stanowić „czynnik ryzyka”. Dużą rolę mogą odgrywać negatywne wzorce myślenia lub niska samoocena. Mimo że pacjent może czasami uważać jakieś zdarzenie za wyzwalacz depresji, przyczyny leżące u jej podstaw są często różnorodne i złożone.

Jeśli dana osoba przez większość czasu doświadcza obniżonego nastroju, nie ma motywacji lub straciła zainteresowanie rzeczami, które zwykle sprawiały jej przyjemność, mogą to być ważne objawy depresji. Ponadto występują inne objawy, które mogą się różnić w zależności od osoby, jak problemy ze snem, zaburzenia apetytu wraz ze zmianą masy ciała, problemy z koncentracją i myśleniem, utrata energii lub utrata zainteresowania seksualnego. Mogą również pojawić się myśli o śmierci i samobójstwie.

Podatność na depresję może być dziedziczona genetycznie. Jednak bycie genetycznie wrażliwym nie oznacza, że depresja na pewno się rozwinie, gdyż wydarzenia życiowe również odgrywają pewną rolę. Geny nie są jedynym ważnym czynnikiem, ale ryzyko depresji jest wyższe, jeśli w rodzinie występuje depresja lub choroba psychiczna.

Ważne jest, aby członek rodziny lub przyjaciel osoby, u której zdiagnozowano depresję, potrafił jej słuchać. Rozpoczęcie otwartej rozmowy o depresji może być trudne zarówno dla osoby doświadczającej depresji, jak i dla ciebie, ale jest to kluczowy krok w kierunku wyzdrowienia. Oprócz empatycznego słuchania postaraj się zachęcić i ułatwić poszukiwanie lub kontynuowanie korzystania z profesjonalnej pomocy. Profesjonalna pomoc może wymagać wsparcia przez miesiące, a nawet lata. Często pomocne jest, gdy krewni umawiają wizytę i towarzyszą osobie, która może cierpieć na depresję, ponieważ sama osoba może czuć niemoc z powodu choroby i może nie być w stanie zrobić tego sama. Dla osoby, u której zdiagnozowano depresję, bliscy są bardzo ważni, gdyż mogą pomagać w codziennym życiu, wspierać jej leczenie i sprawić, by poczuła się ważna. Warto przekazywać przesłanie: „Jestem przy tobie”.

Opieka nad osobą chorą może być wymagająca, więc zadbaj również o siebie, utrzymując swoje hobby i zajęcia rekreacyjne oraz szukając dodatkowego wsparcia, jeśli czujesz taką potrzebę.

Tak, chorują. U dzieci i młodzieży mogą rozwinąć się zaburzenia depresyjne, które często są trudniejsze do rozpoznania niż u dorosłych. Dojrzewanie może być odpowiedzialne za zmiany emocjonalne i może być przyczyną depresji. Jeśli widzisz, że młody człowiek jest smutny, przygnębiony, zrezygnowany i pozbawiony nadziei, a może poirytowany i występują zmiany w zachowaniu, dużo się martwi i wycofuje się, ważne jest, aby skontaktować się z odpowiednim specjalistą ds. zdrowia psychicznego, np. z lekarzem psychiatrą dziecięcym.

Tak, istnieje. Objawy „sezonowego zaburzenia afektywnego” (SAD) różnią się nieco od typowej depresji, gdyż ludzie często mają zwiększony apetyt (czują, że muszą jeść więcej węglowodanów, takich jak makarony, ryż, chleb, ziemniaki) i dużo więcej spać. SAD został bezsprzecznie powiązany z brakiem światła w miesiącach zimowych. Terapia światłem, leki przeciwdepresyjne i psychoterapia to bardzo skuteczne opcje leczenia. Ponadto regularne ćwiczenia fizyczne, takie jak spacery lub inne aktywności na świeżym powietrzu (np. bieganie lub jazda na rowerze) mogą pomóc w zapobieganiu lub przezwyciężaniu zniżki nastroju. Ale pamiętaj: nie jest niczym niezwykłym, że gdy dni stają się krótsze, a pogoda zimniejsza, czujesz się mniej energiczny i nieco spowolniony. Ważne jest, aby porozmawiać z lekarzem, jeśli podejrzewasz, że cierpisz na SAD.

Pracodawca nie ma prawa żądać informacji dotyczących diagnozy pracowników, bez względu na rodzaj choroby. Jednak w zależności od indywidualnego przypadku zaangażowanie pracodawcy w proces powrotu do zdrowia może okazać się pomocne. Istotne może być omówienie potencjalnie pomocnych działań, takich jak modyfikacja miejsca pracy, rozpoczęcie reintegracji zawodowej lub dostęp do poradnictwa w miejscu pracy. Wszystkie te działania mogą być wspierane przez pracodawcę. Twój lekarz lub terapeuta, pracownicy społeczni, krewni lub inne dotknięte chorobą osoby mogą pomóc ci zdecydować, czy chcesz poinformować swojego pracodawcę, ale to ostatecznie zależy od ciebie.

Pojedynczy epizod depresyjny zazwyczaj ulega całkowitemu wyleczeniu. Po wstępnym leczeniu objawów leczenie jest kontynuowane, koncentrując się na zapobieganiu kolejnym epizodom depresyjnym. Niestety nie ma gwarancji, że w przyszłości nie będzie nawrotów. Niektórzy ludzie mają tylko jeden epizod depresyjny.

Istnieją trzy główne rodzaje leczenia: (1) farmakologiczne, (2) psychologiczne i (3) społeczne. Istnieją dowody na to, że w większości przypadków najbardziej skuteczne jest łączenie tych terapii.

Depresję można leczyć lekami, takimi jak leki przeciwdepresyjne [np. selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) lub leki trójpierścieniowe] i psychoterapią (jak terapia poznawczo-behawioralna lub terapia psychodynamiczna). Leki przeciwdepresyjne są często pierwszym filarem leczenia, biorąc pod uwagę ich skuteczność, akceptowalność, koszt i dostępność. W niektórych przypadkach można zastosować dodatkowe terapie, takie jak aktywność fizyczna, terapia światłem, techniki relaksacyjne, terapia zajęciowa, terapia elektrowstrząsowa lub deprywacja snu.

W pierwszej kolejności ważne jest, aby porozmawiać z lekarzem rodzinnym i umówić się na wizytę. Twój lekarz rodzinny może pomóc w określeniu twoich potrzeb i uzyskaniu dostępu do odpowiedniego leczenia. Jeśli nie masz odwagi umówić się na wizytę do lekarza rodzinnego, porozmawiaj z przyjacielem lub członkiem rodziny, aby pomogli ci uzyskać pomoc.

Na podstawie ich oceny twojej sytuacji lekarz rodzinny może skierować lub zalecić skonsultowanie się ze specjalistą zdrowia psychicznego z wykształceniem medycznym lub psychologicznym, takim jak psychiatra lub psycholog.

W Irlandii posiadacze karty medycznej mogą bezpłatnie odwiedzić swojego lekarza rodzinnego; pozostali płacą około 50-60 euro za wizytę. Możesz umówić się na bezpłatną wizytę u psychiatry i psychologa klinicznego pracującego w publicznej służbie zdrowia, ale zazwyczaj musisz mieć skierowanie od lekarza rodzinnego lub innego pracownika służby zdrowia i być może będziesz musiał trochę poczekać na wizytę. Jeśli wolisz odwiedzić psychoterapeutę poza publiczną służbą zdrowia, koszt wynosi zwykle 50-60 euro. Jednak w wielu poradniach opłaty są wg skali ruchomej, a niektórzy psychoterapeuci przyjmują posiadaczy karty medycznej bezpłatnie.

Obok leków przeciwdepresyjnych ważnym filarem leczenia depresji jest psychoterapia. W łagodniejszych przypadkach depresji psychoterapię można stosować samodzielnie, bez leków. Psychoterapia jest mniej dostępna i droższa, ponieważ zależy od dostępności wysoko wykwalifikowanych specjalistów przez dłuższy czas.

Jakość może stanowić problem, dlatego ważne jest, aby upewnić się, że twoi terapeuci są wykwalifikowani i certyfikowani. Terapia poznawczo-behawioralna oraz niektóre formy terapii psychodynamicznej, m.in. terapia interpersonalna okazuje się skuteczna w leczeniu depresji. Terapia poznawczo-behawioralna obejmuje np. układanie swojego dnia i planowanie przyjemnych zajęć, ale także rozpoznawanie i kwestionowanie negatywnych postaw i automatycznych myśli, które często występują u osób z depresją. Terapia interpersonalna polega na identyfikacji problemów pojawiających się w istotnych relacjach oraz na zrozumieniu przyczyn i skutków tych problemów.

Leki stosowane w leczeniu depresji nazywane są antydepresantami. Stanowią pierwszy filar leczenia depresji.

Większość leków stosowanych w leczeniu depresji ma wpływ na neuroprzekaźniki, w tym serotoninę, noradrenalinę i dopaminę, czyli miejsca docelowe lub receptory w mózgu.

Leki przeciwdepresyjne mogą również pomóc osobom doświadczającym niepokoju lub lęku. Inne leki można stosować w połączeniu. Z tego powodu ważne jest, aby porozmawiać z lekarzem i innymi pracownikami opieki zdrowotnej (takimi jak farmaceuci) o tym, jak twoje leki powinny działać dla ciebie.

Skuteczność zależy od substancji, ale należy skonsultować się ze specjalistą. Na przykład ziele dziurawca jest naturalną substancją SSRI i nie powinno się go stosować w połączeniu z farmaceutycznymi lekami przeciwdepresyjnymi. Istnieją również dowody na to, że ziele dziurawca nie powinno być przyjmowane w połączeniu z lekami na HIV, lekami immunosupresyjnymi, warfaryną (substancja rozrzedzająca krew), niektórymi lekami nasercowymi, lekami przeciwdrgawkowymi stosowanymi w leczeniu padaczki, tabletkami antykoncepcyjnymi i lekami na migrenę.

Oprócz lekarza rodzinnego możesz zasięgnąć porady specjalistów zdrowia psychicznego z wykształceniem medycznym lub psychologicznym, takich jak psychiatrzy i psycholodzy. Jeśli przejdziesz do sekcji Uzyskaj pomoc na stronie iFightDepression.com (na dole strony), możesz poszukać wsparcia w swojej okolicy. Ponadto twój lekarz rodzinny może wiedzieć o dodatkowych formach wsparcia.

Krewni i koledzy z pracy lub przyjaciele mogą zachęcić osobę dotkniętą chorobą do odwiedzenia swojego lekarza rodzinnego lub skorzystania ze specjalistycznego leczenia, mogą pomóc osobie w umawianiu się na wizytę i towarzyszyć jej. Osoby cierpiące na depresję powinny skontaktować się z lekarzem, tak jak w przypadku każdej innej choroby. Może to być lekarz ogólny lub specjalista, taki jak psychiatra lub psycholog kliniczny. Wizyta u specjalisty jest szczególnie ważna, gdy objawy depresji nie ustępują po kilku tygodniach leczenia.

Każdy powinien wiedzieć, dlaczego przepisuje mu się jakikolwiek rodzaj leku. Jeśli nie masz pewności, dlaczego przepisano ci leki, porozmawiaj o tym ze swoim lekarzem. Leki przepisuje się po to, aby pomóc osobom z objawami depresji wyzdrowieć i pozostać w zdrowiu. Zazwyczaj w przypadku depresji przepisywane są leki przeciwdepresyjne, ale mogą też być potrzebne inne rodzaje leków.

W depresji mózg działa inaczej niż przed chorobą, a leki takie jak antydepresanty mogą pomóc mózgowi przywrócić poprawne funkcjonowanie. Podobnie jest z przyjmowaniem leków na inne problemy zdrowotne, takie jak astma czy cukrzyca.

Leki leczące depresję mogą pomóc ludziom wrócić do zwykłych czynności, takich jak chodzenie do pracy lub szkoły, spędzanie czasu z przyjaciółmi, granie na instrumentach lub uprawianie sportu.

Przed rozpoczęciem leczenia dobrze jest porozmawiać o tym, jak się z tym czujesz i czego oczekujesz po leczeniu. Lekarz rodzinny może pomóc w uzyskaniu informacji o lekach i innych opcjach leczenia.

Ty i twój lekarz rodzinny powinniście ustalić, jak często się spotykać (np. osobiście podczas wizyty) lub rozmawiać (np. przez telefon) o tym, jak sobie radzisz po rozpoczęciu leczenia. Warto zapisywać, jak się czujesz podczas przyjmowania leków.

Twój lekarz rodzinny i inni pracownicy ochrony zdrowia (jak farmaceuta) powiedzą ci o pozytywnych skutkach przyjmowania leków, takich jak zmniejszenie objawów, ale także o skutkach ubocznych, które mogą wystąpić w szybkim czasie. Leki mogą powodować działania niepożądane i może się to zdarzyć, zanim leki dadzą poprawę. Należy pamiętać, że nie każdy odczuwa skutki uboczne. Możesz porozmawiać z lekarzem o możliwych skutkach ubocznych i sposobach radzenia sobie z nimi, jeśli się pojawią.

Leki na depresję zwykle nie działają od razu, ale stopniowo w miarę upływu czasu. To, jak dobrze działa lek i kiedy zacznie działać, może zależeć od rodzaju objawów i ich nasilenia. Możesz zapytać swojego lekarza rodzinnego o to, które objawy powinny ulec poprawie po zastosowaniu leków i kiedy powinno się to wydarzyć.

Należy spodziewać się częstszych wizyt u lekarza po rozpoczęciu leczenia. Dzięki temu lekarz rodzinny może sprawdzić, czy lek pomaga, nie daje żadnych efektów czy powoduje problemy. Jeśli lek powoduje zbyt silne skutki uboczne lub nie działa po kilku tygodniach przyjmowania, lekarz może zmienić dawkę lub rodzaj leku albo może zasugerować inne metody leczenia.

Nie, to powszechny mit. Antydepresanty nie uzależniają. Stabilizują nastrój u pacjentów z depresją, ale nie zwiększają szczęścia ani nie dają uczucia „haju” u osób zdrowych. Zmniejszanie dawki leków (kiedy lekarz to zaleci) jest łatwe, jeśli trwa kilka dni lub tygodni i zawsze jest możliwe do osiągnięcia. Niektóre leki są łatwiejsze do odstawienia niż inne.

Twój lekarz i inni pracownicy ochrony zdrowia, tacy jak farmaceuci, mają specjalne przeszkolenie i doświadczenie z lekami. Jeśli masz pytania lub wątpliwości dotyczące leków, możesz porozmawiać z nimi, aby uzyskać więcej informacji.

Musisz wiedzieć, do czego służy twój lek, zanim będzie można stwierdzić, czy i jak dobrze działa. Najlepszym sposobem, by stwierdzić, czy lek działa na ciebie, jest opracowanie planu przeglądu objawów, skutków ubocznych i czynności przed rozpoczęciem przyjmowania leków. Zazwyczaj, jeśli leki pomagają, objawy zaczną ustępować i osoba powinna wrócić do normalnych zajęć. Szybkość poprawy może zależeć od rodzaju objawów i ich nasilenia. W leczeniu depresji za pomocą leków przeciwdepresyjnych, zwykle zaczyna się poprawiać w ciągu 2 do 6 tygodni, a remisję depresji można osiągnąć w 8-12 tygodniu leczenia.

Bardzo ważne jest, aby porozmawiać z lekarzem rodzinnym o tym, jak stwierdzić, czy podczas przyjmowania leków sytuacja poprawia się, pozostaje bez zmian, czy pogarsza się.

Często zdarza się, że osoba próbuje więcej niż jednego leku, aby znaleźć ten, który działa. Dzieje się tak również z innymi schorzeniami, a nie tylko z depresją. Nie ma sprawdzonego sposobu, aby dowiedzieć się, który lek będzie działał na daną osobę. Istnieje wiele różnych leków przeciwdepresyjnych stosowanych w leczeniu depresji, więc jeśli jeden nie działa, można wypróbować inny, który może być bardziej dopasowany.

Czasami lekarz rodzinny może zalecić kontynuację przyjmowania leków przeciwdepresyjnych przez dłuższy czas. Wiele osób z depresją przyjmuje leki przeciwdepresyjne przez dłuższy czas i prowadzi długie, zdrowe życie.

To, jak długo będziesz brać lek, będzie zależeć od wielu rzeczy. Ty i twój lekarz rodzinny rozważycie rodzaj objawów i rodzaj depresji, aby określić czas przyjmowania leków. U niektórych osób z zaburzeniami depresyjnymi objawy spowodowały wiele problemów w życiu lub zbyt wiele razy i na zbyt długo uniemożliwiły im robienie rzeczy, które normalnie lubiły robić. W przypadku tych osób, jeśli wyrażą na to zgodę, lepiej będzie zażywać leki długoterminowo, by pomogły im zachować zdrowie i nadal robić rzeczy, których potrzebują i które lubią robić.

Serwis iFightDepression® został stworzony w celu zwiększenia świadomości depresji i wzmocnienia pozycji osób cierpiących na depresję poprzez technologie informacyjne i komunikacyjne (ICT). W tym celu opracowano stronę internetową iFightDepression® (ifightdepression.com) oraz program do samodzielnego wykorzystania (narzędzie iFightDepression®).

ifightdepression.com zawiera wyczerpujące informacje dla wszystkich na temat depresji i zachowań samobójczych, a także szczegółowe informacje o lokalnych i regionalnych infoliniach i usługach wsparcia. Witryna zawiera również informacje na temat przydatnych strategii promowania zdrowia psychicznego, w tym materiały do samodzielnego wykorzystania. Na stronie ifightdepression.com dostępne są materiały, które pomogą członkom rodziny, pracownikom służby zdrowia i pracownikom społecznym zarówno rozpoznać depresję, jak i reagować na nią.

Narzędzie iFightDepression® to program do samodzielnej pracy dla osób cierpiących na łagodną lub umiarkowaną depresję, oparty na zasadach terapii poznawczo-behawioralnej i superwizowany przez przeszkolonego lekarza rodzinnego lub specjalistę ds. zdrowia psychicznego. Więcej informacji na temat narzędzia iFightDepression® można znaleźć w poniższym linku. 

Narzędzie iFightDepression

Depresja jest bardzo powszechna. Często ludzie nie mają dostępu do wysokiej jakości, dokładnych informacji o tej chorobie, przez co mogą nie uzyskać potrzebnej im pomocy. iFightDepression® ma na celu zaoferować osobom, których dotyczy temat depresji, rzetelne informacje i materiały wysokiej jakości, które pomogą im zarówno rozpoznawać, jak i reagować na depresję.

Konsorcjum „Zapobieganie depresji i poprawa świadomości poprzez tworzenie sieci w UE” (PREDI-NU) stworzyło iFightDepression.com oraz narzędzie iFightDepression®. Projekt PREDI-NU został sfinansowany przez Komisję Europejską w ramach Programu Zdrowia – Agencja Wykonawcza ds. Konsumentów, Zdrowia i Żywności, CHAFEA (dawniej EAHC – Europejska Agencja Zdrowia i Konsumentów) na podstawie umowy o dotację nr 2010 12 14. Od zakończenia projektu (sierpień 2014) iFightDepression® jest prowadzony i zarządzany przez Europejski Sojusz Przeciwko Depresji (EAAD).

Na stronie znajdują się dwa kwestionariusze, których wypełnienie jest opcjonalne dla odwiedzających witrynę. To kwestionariusz na temat opinii użytkownika o witrynie oraz autotest oceny nastroju użytkowników. Nie zostaniesz poproszony o ujawnienie swojego imienia i nazwiska w żadnym z tych kwestionariuszy ani nigdzie indziej na stronie internetowej.

Informacje wprowadzone do kwestionariusza opinii na stronie internetowej lub autotestu są przechowywane w sposób anonimowy, a adresy IP nie są przechowywane. Oznacza to, że nie jest możliwe określenie, skąd informacje zostały wysłane. Zespół iFightDepression® może uzyskać dostęp do anonimowych informacji pochodzących zarówno z kwestionariusza opinii na stronie internetowej, jak i autotestu w celach ewaluacyjnych.

Więcej informacji na temat gromadzenia danych znajduje się w naszym oświadczeniu o ochronie prywatności, do którego dostęp znajduje się w linku poniżej:

Oświadczenie o ochronie prywatności