Oprócz leków, kolejnym filarem leczenia depresji jest terapia psychologiczna.

Psychoterapia jest najczęstszą formą leczenia psychologicznego. Psychoterapia zakłada dwa główne elementy: rozmowę i współpracę. Istnieje kilka różnych rodzajów uznanej psychoterapii, w tym terapia poznawczo-behawioralna, psychoterapia psychodynamiczna, psychoterapia wspomagająca i podejścia oparte na uważności.

Terapia poznawczo-behawioralna

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) to rodzaj terapii behawioralnej, która okazała się skuteczna w leczeniu depresji. Opiera się na założeniu, że negatywne odczucia powstają z niepomocnych myśli i mogą prowadzić do negatywnych zachowań w rodzaju „spirali w dół”. CBT można zacząć od ćwiczeń, które pomogą nauczyć się, jak organizować dzień i zwiększać codzienną aktywność. Następnie CBT uczy, jak rozpoznawać niepomocne myśli, stawiać im czoła i zastępować je bardziej pomocnymi. Kolejną ważną częścią terapii jest lepsze poznanie zaburzenia (psychoedukacja). Takie zmiany mają pozytywny wpływ na nastrój i ułatwiają zarządzanie zewnętrznymi wydarzeniami życiowymi. W CBT klient i terapeuta aktywnie współpracują i uczą się od siebie nawzajem. Zwykle odbywa się jedna lub dwie sesje w tygodniu. W sumie leczenie trwa od 25 do maksymalnie 80 sesji (około 3 miesięcy do roku).

Psychoterapia psychodynamiczna

Psychoterapia psychodynamiczna opiera się na wiedzy psychoanalitycznej. Przyjmuje podobne założenia dotyczące przyczyn zaburzeń psychicznych, a mianowicie, że są one wynikiem problemów emocjonalnych w umyśle nieświadomym. W odróżnieniu od psychoanalizy, ten rodzaj psychoterapii najlepiej radzi sobie z bieżącymi konfliktami wewnętrznymi, a także z relacjami klienta z innymi ludźmi. Sesja odbywa się w pozycji siedzącej, a terapeuta i klient mają kontakt wzrokowy. Podejście terapeuty może wahać się od pasywnego do partycypacyjnego i zapewniającego strukturę. Zwykle odbywa się jedną lub dwie sesje tygodniowo. Ogólnie leczenie może być albo krótkoterminowe od 16-24 sesji, albo długoterminowe, trwające od 50 do 100 sesji lub więcej.

Psychoterapia wspierająca

Niektórzy psychoterapeuci mogą stosować wspierające, niedyrektywne podejście terapeutyczne i może ono być stosowane jako jedyne lub w połączeniu z innymi podejściami terapeutycznymi. Psychoterapia wspomagająca jest również regularnie stosowana przez innych pracowników służby zdrowia i wolontariuszy. Ten rodzaj poradnictwa ma na celu zapewnienie klientowi wspierającej atmosfery w rozwiązywaniu jego problemów. Osiąga się to poprzez uważne słuchanie przez terapeutę i zachęcanie osoby do mówienia o swojej sytuacji oraz szukania możliwych rozwiązań w sposób pełen troski i szacunku. Ten rodzaj terapii może pomóc uspokoić i wzmocnić klienta, ale jego długoterminowa skuteczność w leczeniu depresji nie została jeszcze wykazana.  

Podejścia oparte na uważności

Podczas gdy CBT i podejścia psychodynamiczne koncentrują się na zmianie wzorców związanych z depresją, podejścia oparte na uważności pomagają rozwinąć bardziej uważne i niereaktywne podejście do swoich myśli i uczuć. Przykłady takich podejść obejmują terapię poznawczą opartą na uważności (MBCT) i redukcję stresu opartą na uważności (MBSR). Podobnie jak CBT, podejścia oparte na uważności mówią o automatycznej naturze negatywnych myśli i uczuć w depresji i starają się je przerwać. W przeciwieństwie do terapii poznawczo-behawioralnej, nacisk kładziony jest na rozwijanie umiejętności pozwalających na pojawianie się i odchodzenie niepokojących myśli i uczuć, bez konieczności reagowania na nie. Wykazano, że MBCT działa szczególnie dobrze u osób cierpiących na depresję nawracającą.