Sık Sorulan Sorular (Frequently Asked Questions)

Aşağıda depresyonla ilgili sıkça sorulan soruların cevaplarını bulabilirsiniz.

 

 

İnsanlar kendini depresif hissettiğini söylediğinde bu klinik bir durum anlamına gelir mi?

Her zaman değil. İnsanlar depresif kelimesini genellikle normal limitlerdeki hayat deneyimleri içerisinde üzgün ya da stresli olduklarını belirtmek için kullanırlar.

Depresyon ne zaman klinik bir durumdur?

İnsanların gündelik olaylara verdikleri tepkiler duygu durumlarına göre değişkendir ve bu değişkenlik oldukça üzgün ile oldukça mutlu arasında değişebilmektedir. Depresyon yaşayan kişilerin duygu durumu insanların genel duygu durumuna göre daha düşüktür. Klinik depresyon için belirgin semptomların en az iki hafta boyunca görülmesi gerekir; depresif duygu durum, ilgi ve haz düşüşü, enerji düşüşü.

Depresyonun nedenleri nelerdir? Depresyonu neler tetikler?

Depresyonun birçok nedeni vardır; psikolojik, biyolojik ve sosyal faktörlerin kombinasyonu depresyon yaşanmasına katkıda bulunur. Genetik yatkınlık, bağışıklık sistemi, hormonlar ve nörotransmitterler biyolojik risk faktörleridir. Belirli kişilik özellikleri de risk faktörü olarak değerlendirilebilir. Olumsuz düşünme örüntüleri ya da düşük benlik saygısı önemli bir rol oynayabilir. Bazen bir hasta tek bir olayı depresyon tetikleyicisi olarak tanımlamasına karşın altta yatan nedenler değişken ve karmaşıktır.

Depresyonu nasıl fark edebilirim?

Kişi çoğu zaman düşük duygu durumu yaşıyor olması ve normal şartlarda yapmaktan keyif aldığı aktivitelere karşı ilgisini yitirmesi önemli depresyon semptomlarıdır. Bunlara ek olarak uyku problemleri, iştah ve kilo değişimi, konsantrasyon ve düşünme problemleri, enerji kaybı, cinsel istek kaybı gibi kişiden kişiye değişebilen semptomlar vardır. Ölüm ve intihar düşünceleri de görülebilir.

Depresyon ailede görülebilir mi?

Depresyona yatkınlık genetik bir miras olabilir. Ancak yatkın olmak depresyonun otomatik olarak gelişeceği anlamına gelmez, yaşam olayları bu konuda önemli bir role sahiptir. genler tek başına önemli bir faktör olmasa bile aile geçmişinde depresyon ya da mental bir bozukluk depresyon riskini arttırmaktadır.

Depresyondaki birinin yakını olarak ne yapabilirim?

Depresyon yaşayan birinin aile üyesinin ya da arkadaşının kişiyi dinlemek için ulaşılabilir olması önemlidir. Depresyonla ilgili konuşmak için ilk adımı atmak hem depresyondaki kişi için hem de onun yakını için zor olabilir ancak iyileşme yönünde kritik bir öneme sahiptir. Empatik bir dinleyici olduğunuz gibi kişiyi yardım almaya ya da tedaviyi sürdürmeye cesaretlendirmeye çalışınız. Profesyonel yardımın aylarca hatta yıllarca sürmesi gerekebilir. Depresyon yaşayan kişi hastalıkları nedeniyle bu yardım alma sürecini tek başlarına sürdüremeyeceklerini düşünebildikleri için hasta yakınının randevuları ayarlaması ve kişiye eşlik etmesi yardımcı olabilir. Günlük yaşamda yardımcı oldukları, tedaviyi desteledikleri ve kişiye senin için buradayım mesajı vererek kendisini daha iyi hissetmesini sağladıkları için yakınlar oldukça önemlidir.

Hasta biriyle ilgilenmek yorucu ve zarar verici olabilir, bu nedenle kendinizi de önemsediğinizden emin olmanız ve kendi hobilerinize ve aktivitelerinize devam etmeniz önemlidir. Gerekli durumlarda destek almanız gerektiğini bilmelisiniz.

Çocuklar ve ergenler depresyon yaşar mı?

Evet, yaşayabilir. Çocuklar ve ergenler, yetişkinlere kıyasla fark edilmesi daha güç bir depresif bozukluğa sahip olabilirler. Ergenlik dönemi duygu değişimine neden olabilir ve bu durum depresyonu tetikleyebilir. Genç bir kişinin üzgünse, umutsuz ve çaresizse, davranışları değiştiyse, endişeli görünüyorsa ve diğerlerinden uzaklaşıyorsa uygun bir sağlık çalışanı ile iletişime geçmek önemlidir.

Mevsimsel ya da kış depresyonu diye bir şey var mı?

Evet, var. Mevsimsel duygu durum bozukluğunun semptomları tipik depresyondan biraz farklılaşır. Genellikle kişilerin iştahı açılır ( daha fazla karbonhidrat yeme ihtiyacı) ve daha fazla uyumak isterler. Bu bozukluk kış aylarında gün ışığının olmayışıyla ilişkilendirilir. Işık terapisi, antidepresanlar ve psikoterapi oldukça etkili tedavi yöntemleridir. Buna ek olarak düzenli fiziksel aktivite önleyici ve iyileştirici olabilir.  Unutmamanız gereken şey, günler kısaldığında ve havalar soğuduğunda kendinizi daha az enerjik ve düşük hissetmeniz anormal değildir. Mevsimsel duygu durum bozukluğu yaşadığınızı düşünüyorsanız doktorunuzla konuşmanız önemlidir.

İşverenimin depresyonumla ilgili bilgi sahibi olması gerekir mi?

Genel olarak işverenin çalışanlarının tanılarına yönelik bilgi isteme hakkı yoktur. Kişisel duruma bağlı olarak işvereni iyileşme sürecine dahil etmek yardımcı olabilir. İşyerini yeniden düzenleme, işle ilişkili entegrasyona başlamak ya da işyeri danışmanlığına erişim gibi çalışana yardımcı olabilecek potansiyel araçları bilmek önemlidir. Doktorunuz, terapistiniz, akrabalarınız ve diğer etkilenen kişiler bu durumu işvereninize söylemeniz gerekip gerekmediğine karar vermeniz için size yardımcı olabilir, ancak karar tamamen size kalmıştır.

Depresyon tedavi edilebilir mi?

Tek bir depresif epizod genellikle tamamen geçer. İlk semptom tedavisinden sonra tedavi depresif epizodların tekrarlanmasını önlemek için sürdürülür. Ancak gelecekte bu epizodların tekrar yaşanmayacağının bir garantisi yoktur. Bazı insanlar yalnızca tek bir depresif epizod yaşarlar.

Depresyon nasıl tedavi edilir?

Üç temel tedavi yöntemi vardır; ilaç tedavisi, psikolojik tedavi ve sosyal tedavi. Bu yöntemlerin kombinasyonun en iyi sonucu verdiğine ilişkin birçok çalışma bulgusu vardır.

Depresyon genellikle antidepresan (SSRIs ya da trisiklikler) tedavisi ve psikoterapi (bilişsel davranışçı ya da psikodinamik) ile tedavi edilebilir. Etkileri, ulaşılabilirliği, bedeli ve kabul edilirliği düşünüldüğünde antidepresanlar tedavinin ilk unsurudur. Bazı vakalarda fiziksel aktivite, ışık terapisi, rahatlama teknikleri elektrokonvülsif terapi gibi terapiler kullanılabilir.

Yardım almak için kime danışabilirim?

İlk adım olarak doktorunuzla konuşmanız ve bir randevu ayarlamanız önemlidir. Doktorunuz ihtiyaçlarınızı belirlemede ve uygun tedaviye ulaşmanızı sağlamada yardımcı olabilir. Doktorunuzla konuşmaktan emin olamıyor ve kendinizi rahat hissedemiyorsanız yakın bir arkadaşınızla ya da aile üyenizle konuşabilirsiniz.

Onların durum değerlendirmesine bağlı olarak doktorunuz psikiyatrist ya da psikolog gibi bir uzmana danışmanızı önerecek ya da sizi onlara yönlendirecektir.

Depresyon bağlamında psikoterapi ne anlama gelir?

Psikoterapi,  depresyon tedavisinin bir diğer önemli unsurudur. Hafif depresyon vakalarında ilaç tedavisi olmadan yalnızca psikoterapi kullanılabilir. Eğitimli bir uzmana ulaşmayı gerektirdiği için psikoterapi daha pahalı ve az ulaşılabilirdir.

Nitelik önemli olmalı, bu nedenle ulaştığınız profesyonelin nitelikli olduğundan emin olmanız önemlidir. Bilişsel davranışçı terapi ve psikodinamik terapinin bazı formları, kişiler arası terapi gibi,  depresyonu tedavi etmede etkilidir. Bilişsel-davranışçı terapide gününüzü ve aktivitelerinizi düzenlemenin yanı sıra olumsuz tutumlar ve otomatik düşünceler belirlenir ve değiştirilir. Kişiler arası terapide önemli kişilerle ortaya çıkan problemler belirlenir ve bu problemlerin nedenleri ve etkileri anlaşılmaya çalışılır.

Depresyon için kullanılan ilaçlar nasıl çalışır?

Depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlara antidepresan denir. Depresyon tedavisinin temel unsurlarıdır.

Depresyonu tedavi eden ilaçlar serotonin, noradrenalin ve dopamin gibi nörotransmiterler üzerinde etki eder ve beyindeki alanları ve reseptörleri hedef alır.

Antidepresanlar anksiyete yaşayan kişiler için de kullanılabilir. Diğer ilaçlarla birlikte kullanılabilir. Bu nedenle doktorunuz ve diğer sağlık çalışanları ile ilaçlarınız hakkında konuşmanız önemlidir.

Sarı kantaron ve diğerleri gibi reçetesiz satılan ilaçlar etkili midir?

Etki maddeye göre değişir ancak bir uzmana danışmak gerekir.  Örneğin, sarı kantaron doğal bir SSRI maddesidir ve farmasötik antidepresanlarla birlikte kullanılmaması gerekir. Sarı kantaronun HIV, nakil ilaçları, varfarin ve bazı kalp ilaçlarıyla birlikte kullanılmaması gerektiğine dair çalışma bulguları vardır.

Doktorum dışında kiminle konuşabilirim?

Doktorunuza ek olarak ruh sağlığı alanında uzman bir doktora ya da psikoloğa danışabilirsiniz. iFightDepression.com`da ‘yardım alınız’ bölümüne giderseniz, bölgenizde yer alan genel destek ve dinleme hizmetlerini bulabilirsiniz. Buna ek olarak doktorunuz daha fazla destek hizmeti biliyor olabilir.

Akrabalar ve arkadaşlar tedaviye nasıl destek olabilir?

Akrabalar, iş arkadaşları ya da arkadaşlar kişinin doktoruna ya da bir uzmana danışması konusunda cesaretlendirebilir, randevu almasına yardım edebilir ve kişiye randevu için eşlik edebilir. Depresyon yaşayan kişiler diğer hastalıklarda olduğu gibi doktorlarıyla iletişime geçmelidir. Bu doktor pratisyen ya da psikiyatrist ve psikolog gibi bir uzman olabilir. Tedavi başlangıcından birkaç hafta sonra depresif semptomlarda iyileşme görülmemesi durumunda bir uzmanla iletişime geçmek önemlidir.

Depresyon ilaçları neden yazılır?

Herkes kendisine yazılan herhangi bir ilacın neden yazıldığını anlamalıdır. İlaçların size neden yazıldığından çok emin değilseniz, bunun nedenini öğrenmek için doktorunuzla konuşmalısınız. İlaçlar depresyon semptomları yaşayan kişileri iyileştirmek ve bu iyilik halinin sürmesi için yazılır. Depresyon için genellikle antidepresanlar verilir, ancak diğer türde ilaçlar da gerekli görülebilir.

Depresyon beynin öncekinden farklı çalışmasına neden olur, antidepresanlar gibi ilaçlar ise beynin eski işlevlerine kavuşmasına yardımcı olur.  İnsanların diğer sağlık problemleri için ilaç kullanmasına benzer.

Depresyon ilaçları kişilerin işe ya da okula gitme, arkadaşlarla vakit geçirme, spor yapma gibi olağan aktiviteleri tekrar gerçekleştirmesine yardımcı olur.

Depresyon ilacı almaya başladıktan sonra neler olur?

İlaç tedavisine başlamadan önce bu konuda kendinizi nasıl hissettiğiniz ve tedaviden ne beklediğiniz hakkında konuşmanız iyi olacaktır. Doktorunuz size ilaçlarla ve diğer tedavi seçenekleriyle ilgili bilgi verebilir.

Doktorunuzla ne sıklıkta görüşeceğiniz konusunda net bir planlama yapmanız ve ilaca başladıktan sonra nasıl olacağınız konusunda konuşmanız gerekir. İlaç kullanırken kendinizi nasıl hissettiğinize dikkat etmeniz önemlidir.

Doktorunuz ve sağlık çalışanları ilaç kullandıktan sonra ilaçların semptomlar üzerindeki üzerindeki olumlu etkilerinden ve kısa sürede ortaya çıkacak yan etkilerden söz edeceklerdir. İlaçların olası yan etkileri vardı ve bu etkiler semptomlardaki azalma gerçekleşmeden önce görülebilir. Yan etkilerin herkeste görülmediğini bilmeniz gerekir. Olası yan etkiler ve onlarla nasıl baş edeceğiniz konusunda doktorunuzla konuşabilirsiniz.

Depresyon için kullanılan ilaçlar hemen etki göstermez, olumlu etkiler zamanla artar. İlaçların olumlu etkileri ve bu etkilerin büyüklüğü sahip olduğunuz semptomlara ve semptomların ağırlığına bağlıdır. İlaç kullanımıyla hangi semptomların hafifleyeceği ve bunun ne zaman gerçekleşeceğini doktorunuza sorabilirsiniz.

İlaç kullanmaya başladıktan sonra doktorunuzla daha sık görüşmelisiniz. Böylece doktorunuz ilaçların etkili olup olmadığını değerlendirebilir. Birkaç hafta sonrası için ilaçlarınız kabul edilemez yan etkilere neden oluyor ya da işe yaramıyorsa doktorunuz ilaç türünü ya da miktarını değiştirebilir ya da size diğer tedavileri önerebilir.

Antidepresanlara bağımlı hale gelir misiniz?

Hayır, bu yaygın bir mittir. Antidepresanlar bağımlılık yaratmaz. Depresyon hastalarının duygu durumunu stabil hale getirir, mutluluk ya da yüksekte olma hissi vermez.  İlaç alımını kesmek (doktorunuz tavsiye ettiğinde) kontrollü olarak yavaş yavaş yapıldığında kolaydır ve başarılması imkansız değildir. Bazı ilaçlar diğerlerine kıyasla daha kolay bırakılır.

İlaçlarım hakkında kiminle konuşabilirim?

Doktorunuz ve eczacılar gibi sağlık çalışanları ilaçlarla ilgili özel bir eğitime ve deneyime sahiptir. İlaçlarla ilgili sorularınız ve endişelerinizi bu kişilerle konuşarak giderebilirsiniz.

İlaçların işe yaradığını nasıl söyleyebilirim?

İlacınınız işe yarayıp yaramadığını ya da ne kadar iyi olduğunu söyleyebilmeniz için ilaçlarınızın önceden ne için kullanıldığını bilmeniz gerekir. İlaçlarınızın işe yaradığını belirtmenin en iyi yolu semptomları, yan etkileri ve ilaçları kullanmadan önce yaptığınız aktiviteleri gözden geçirdiğiniz bir çizelgeniz olmalı. İlaçlar size iyi geliyorsa öncelikle semptomlarınız daha iyiye gidecek ve düzenli aktivitelerinize geri döneceksinizdir. İyileşme hızı sahip olduğunuz semptomlara ve semptomların ağırlığına göre değişir. Antidepresan tedavisinde iyileşme ilaçların kullanılmasından sonra 2 ile 6 hafta sonrasında görülür ve depresyonun hafiflemesi 8 ile 12 haftalık bir süreci kapsar.

İyileştiğinizi, aynı olduğunuzu ya da daha kötüye gittiğinizi nasıl söyleyeceğinizi doktorunuzla görüşmeniz önemlidir.

Antidepresanları sonsuza kadar mı kullanmam gerekecek?

Doktorunuz bazen antidepresanları daha uzun bir süreliğine kullanmanızı önerebilir. Birçok insan antidepresanları uzun bir süre boyunca kullanır ve bu durum sağlıklı yaşamalarına yol açar.

İlaçları kullanım süreniz birçok şeye bağlıdır. Ne tür semptomlarınız olduğu ve ne tip bir depresyon yaşadığınıza ilişkin bir değerlendirme ilaçları kullanım sürenizi belirlemek için yapılır. Bazı insanlar için depresif bozukluk semptomları birçok probleme neden olur ve çoğu zaman yapmaktan hoşlandıkları şeyleri yapmaktan onları uzun süreliğine alıkoyar. Bu kişilerin iyi olması ve iyilik halinin devamı için ilaçları uzun süreliğine kullanmaları önerilir. Kişilerin de onay vermesi ile ilaç kullanım süresi diğerlerine göre daha uzun sürdürülür.

iFightDepression nedir?

iFightDepressinon bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) aracılığıyla depresyon yaşayan kişilere destek sağlamak ve depresyona yönelik farkındalıklarını arttırmak için oluşturulmuştur. iFightDepression sitesi (ifightdepression.com) ve öz-yönetim programı (İFightDepression interaktif uygulaması) bu amaç doğrultusunda geliştirilmiştir.

ifightdepression.com depresyon ve intihar davranışıyla ilgili kapsamlı bilgi sunmanın yanı sıra lokal ve bölgesel yardım ve destek hizmetlerine yönelik ayrıntılar sunar. Bu web sitesi öz-yönetim kaynakları gibi kişilerin olumlu ruh sağlığını korumasına yardımcı olarak stratejilere yönelik bilgi sağlar.  ifightdepression.com`da aile üyelerinin, sağlık çalışanlarının ve meslek topluluklarının depresyonu fark etmeleri ve neler yapabilecekleri hakkında hazırlanmış kaynaklar vardır.

iFightDepression interaktif uygulaması bilişsel davranışsal terapiyi temel alan ve sağlık çalışanları tarafından yönlendirilmiş, hafif depresyon yaşayan kişiler için hazırlanmış bir öz yönetim programıdır. Aşağıdaki linkte iFightDepression uygulamasıyla ilgili daha detaylı bilgiler yer almaktadır.

 

iFightDepression Tool

iFightDepression.com neden oluşturuldu?

Depresyon oldukça yaygındır. Genellikle insanlar bu bozuklukla ilgili nitelikli ve doğru bilgiye ulaşamamaktadır ve bu durum belki de ihtiyaçları olan yardıma ulaşmalarına olanak vermez. iFightDepression depresyonla ilgili nitelik ve doğruluk atayışında olan kişileri depresyonu fark etmek ve ona müdahale etmek konusunda güvenilir bilgi ve kaynaklarla donatmayı amaçlar.

iFightDepression programının arkasında kim var?

iFightDepression web sitesini ve iFightDepression interaktif uygulamasını Avrupa Birliğindeki Ağlarda Depresyonu Önleme ve Farkındalığı Arttırma’ (PREDI-NU) birliği geliştirmiştir. PREDI-NU projesi Tüketici, sağlık ve Gıda Dairesinin (CHAFEA) yürüttüğü Sağlık Programı Çerçevesinde Avrupa Komisyonu tarafından desteklenmekte ve fon sağlanmaktadır. Proje bitene kadar (Ağustos 2014) EAAD tarafından yönetilmiş ve sürdürülmüştür.

ifightdepression.com tamamen güvenilir midir?

Bu web sitesinde ziyaretçilerin cevaplayabileceği iki farklı anket vardır; web sitesi hakkındaki izlenimlerle ilgili geri bildirim anketi ve ziyaretçilerin duygu durumlarını değerlendirebilecekleri bir test. Anketleri cevaplarken ya da web sitesinin herhangi bir bölümünde isminizi belirtmeniz istenmez.

Anketleri cevaplarken girilen bilgiler anonim olarak depolanır ve IP adresleri kaydedilmez. Bu şekilde bilginin nereden geldiğini belirlemek imkansız hale gelir. Amaçları değerlendirebilmeleri için iFightDepression ekibinin anketler üzerinden elde edilen anonim bilgilere erişimi vardır.

Gizlilik bildirimi bölümünde veri toplamayla ilgili daha fazla bilgi yer almaktadır. Aşağıdaki linkten bu bölüme ulaşabilirsiniz

Gizlilik Bildirimi

iFightDepression aşağıdaki kuruluşlar tarafından finanse edilmiş ve yürürlüğe konulmuştur: