Negatywne wydarzenie, takie jak utrata bliskiej osoby, utrata pracy lub ciężka choroba somatyczna lub też ciężki i długotrwały stres, mogą czasami wywołać epizod depresyjny, ale depresja może też pojawić się samoistnie, bez żadnej oczywistej przyczyny.

Do wystąpienia i utrzymywania się depresji przyczyniają się inne czynniki, w tym czynniki genetyczne, zmiany poziomu hormonów, określone schorzenia, stres, żałoba lub trudne okoliczności życiowe. Wszystkie te czynniki, w różnych kombinacjach, mogą prowadzić do zmian w fizjologii mózgu i trudności w adaptacji do wydarzeń zewnętrznych i wewnętrznych, co prowadzi do oznak i objawów depresji.

Mało prawdopodobne jest, aby pojedyncze czynniki powodowały depresję. Łatwo można sobie wyobrazić spiralę wydarzeń prowadzących do depresji. Wyobraź sobie, że twoje małżeństwo się rozpada, prawdopodobnie będziesz czuł/ła się przygnębiony/na, więc unikasz spotkań z przyjaciółmi i rodziną i możesz zacząć nadużywać alkoholu. Ta sekwencja powiązanych wydarzeń może sprawić, że poczujesz się gorzej i może uruchomić proces wejścia w depresję.

Weźmy inny przykład. Z tego, co na dzień dzisiejszy wiadomo z badań naukowych, depresja ma składnik genetyczny, ale do tej pory nie było możliwe zidentyfikowanie konkretnego pojedynczego genu, który powoduje początek epizodu depresyjnego. Wiele badań (w tym badania populacyjne oraz badania dotyczące bliźniąt i adopcji) wykazało, że prawdopodobieństwo wystąpienia depresji jest potrojone u osób z depresyjnymi rodzicami lub rodzeństwem w porównaniu z osobami, które nie mają w rodzinie krewnego dotkniętego depresją. Innymi słowy: krewni z rodzin, w których występuje depresja, są często podatni na to zaburzenie. Ale żeby faktycznie rozwinęła się depresja, muszą wystąpić także inne czynniki.

Dlatego depresja ma charakter biopsychospołeczny, a jej rozwój różni się w zależności od osoby.

Oznacza to, że aby wyjaśnić rozwinięcie się depresji, musimy wziąć pod uwagę interakcję między czynnikami biologicznymi i psychologicznymi. Oba aspekty są jak dwie strony medalu, a ta interakcja czynników psychospołecznych i neurobiologicznych jest istotna nie tylko w rozwoju depresji, ale także wszystkich innych zaburzeń psychicznych. Czynniki te mogą wchodzić w interakcje na poziomie predyspozycji lub odporności, wyzwalania oraz trwania w czasie zaburzenia lub jego zakończenia.